Không cần phải dùng đến cà phê để tỉnh táo nữa – hãy thử những mẹo nhỏ đã được khoa học chứng minh sau đây mỗi khi bạn cảm thấy mệt mỏi.
Dù cho đêm qua bạn có ngủ ngon đến mấy, thì chỉ một chuyến đi vất vả hay một cuộc họp không như mong muốn cũng có thể khiến bạn mỏi mệt.
Đó có thể là lý do rất nhiều người phải viện đến sự trợ giúp của một tách cà phê, trà hay thậm chí là nhiều thứ nặng đô hơn nữa chỉ để giữ được sự tỉnh táo cho đến khi về nhà.
Nhưng theo các nhà khoa học, còn có rất nhiều cách khác để duy trì sự tỉnh táo chỉ nhờ vào ý chí, cơ thể và hoàn cảnh xung quanh bạn. Và thực sự trong số đó có vài cách khá thú vị.
Hãy tham khảo 10 mẹo nhỏ dưới đây để giúp bản thân tỉnh táo cả ngày mà không cần mắc nghiện cà phê.
Rời mắt khỏi màn hình
Nhìn vào một đối tượng trong thời gian dài, như màn hình máy tính chẳng hạn, có thể làm tổn thương mắt và khiến bạn mở mắt ra cũng cảm thấy khó khăn.
Có đến 95% người Mỹ đang có nguy cơ mắc phải Hội chứng thị giác máy tính – đặc biệt là những ai làm việc trong văn phòng. Nhìn vào màn hình máy tính một thời gian dài sẽ làm cay và khô mắt, mỏi mắt, mắt bị nhòe, nhìn một thành hai, nhức đầu, đau mỏi vai gáy.
Bạn có thể hạn chế những nguy cơ làm tổn thương mắt bằng cách giảm độ sáng màn hình, chuyển sang sử dụng màn hình LCD, nháy mắt thường xuyên, ngồi đúng tư thế và nhìn ra xa 20 phút một lần.
Cảm ơn các bạn đã đọc – giờ đã đến lúc rời mắt khỏi màn hình rồi đấy!
Ăn bữa ăn nhẹ lành mạnh
Tụt đường huyết có thể khiến bạn mơ mơ màng màng hay thậm chí là hôn mê. Ăn một bữa “nặng đô” cũng có thể gây ra hậu quả tương tự, vì tiêu hóa cần năng lượng (hội chứng hôn mê sau khi ăn no). Nếu bạn cố gắng giải quyết triệu chứng này bằng thực phẩm có đường và caffein, thì chờ đón bạn sẽ là một sự tỉnh táo ngắn ngủi trước khi mệt mỏi toàn tập.
Ăn những món nhẹ có chứa các loại dưỡng chất nhất định và chất béo tốt là cách tuyệt vời để thu được cảm giác hưng phấn một cách tự nhiên. Một nghiên cứu đã phát hiện ra rằng một bữa sáng giàu chất xơ và những protein chất lượng cao, như loại có trong trứng, cũng đóng vai trò quan trọng trong việc gia tăng sự tỉnh táo. Ngoài ra, còn có rất nhiều loại thức ăn có thể cung cấp cho bạn đủ năng lượng cần thiết để làm việc cả ngày.
Đơn cử trong số đó có bánh mỳ nướng ăn kèm với quả bơ, bơ đậu phộng và cần tây, hoặc cà rốt và món hummus. Các thực phẩm như rau chân vịt, các loại đậu, và đậu lăng có chứa hàm lượng sắt cao, và thiếu sắt là một nguyên nhân chính của mỏi mệt. Ăn các thực phẩm giàu sắt với các món nhẹ giàu Vitamin C sẽ giúp tăng cường khả năng hấp thụ loại vi chất này.
Uống nước
Theo kênh YouTube của Hiệp hội hóa học Mỹ, mất nước có thể khiến bạn tiêu tốn rất nhiều năng lượng. Nó có thể gây ra mỏi mệt, bối rối, tim đập nhanh và chóng mặt.
Nguyên nhân là vì 60% cơ thể người là nước. Ngoài việc bôi trơn các khớp và đẩy các chất thải ra ngoài cơ thể, thì mạch máu dùng nước để chuyển các chất dinh dưỡng như oxy và cacbonhydrat đến các bộ phân cơ thể khác nhau, trong đó có não bộ. Một nghiên cứu năm 2009 của các nhà khoa học Đại học Tufts chỉ ra rằng mất một lượng nước nhỏ – dù chỉ tương đương 1-2% tổng lượng nước trong cơ thể – cũng có thể dẫn đến mỏi mệt và nhầm lẫn.
Bước ra ngoài trời
Nếu bạn đang chán ngán công việc, thì bước ra ngoài và thưởng thức chút ánh nắng mặt trời có thể là tất cả những gì bạn cần để sạc lại năng lượng. Các nghiên cứu chỉ ra rằng tiếp xúc với ánh sáng xanh – một dạng ánh sáng nhìn thấy được có trong ánh nắng mặt trời và các nguồn phi tự nhiên khác như TV, máy tính xách tay, điện thoại thông mình và đèn LED – có thể cải thiện ngay lập tức sự tỉnh táo và hiệu quả làm việc.
Nhưng để giữ bản thân hứng khởi suốt cả ngày, chúng ta cần nhiều hơn thứ ánh sáng nhè nhẹ phát ra từ màn hình (nếu lạm dụng chúng vào buổi tối, chúng ta sẽ bị mất ngủ). Do đó ánh nắng mặt trời là thích hợp nhất, vì ánh sáng phòng chưa đủ “đô” để giữ bạn không cơn buồn ngủ tại bàn làm việc. Trong một nghiên cứu năm 2014, những người tiếp xúc với một cường độ ánh sáng xanh đặc biệt cảm thấy ít mỏi mệt hơn, có số lần phản xạ nhanh hơn và mất tập trung ít hơn trong các bài kiểm tra trí nhớ.
Ánh sáng mạnh cũng kích hoạt vùng dưới đồi, một phần của não bộ giúp kiểm soát nhịp sinh học của chúng ta, cụ thể ở đây là lúc nào thì buồn ngủ, lúc nào muốn thức giấc, cũng như thời gian biểu hàng ngày cho các hoạt động khác của trí não và cơ thể.
- Nguyên nhân, tác hại và cách đánh bại sự căng thẳng
- 7 cách đơn giản để loại bỏ những suy nghĩ tiêu cực
Nhảy hoặc đi bộ một chút
Đi bộ hoặc chạy lên chạy xuống cầu thang trong văn phòng là một cách tốt để giữ bản thân tỉnh táo. Một nghiên cứu đã phát hiện ra khi những người ta vận động “vào thời điểm buồn ngủ nhất, thì sự mỏi mệt được làm dịu bớt đi một phần.”
Đứng lên và vận động cũng khiến lưu thông endorphin – một chất truyền dẫn thần kinh tích cực giúp giải tỏa căng thẳng, mỏi mệt và gia tăng cảm giác hưng phấn.
Và nếu nhảy nhót một chút với điệu nhạc ưa thích, bạn sẽ nhận được lợi ích cộng hưởng từ năng lượng của âm nhạc nữa.
Hít thở sâu
Những nhân viên luôn bình tĩnh và cảm thấy thoái mái là những người làm việc hiệu quả. Việc hít thở sâu lưu chuyển oxy tới các bộ phận trong cơ thể, qua đó nâng cao trở lại mức năng lượng đang bị sụt giảm của bạn và khiến cho bạn cảm thấy thư thái cả tâm lẫn thân.
Hít thở sâu cũng làm giảm căng thẳng và lo lắng, giúp bạn tăng cường hệ miễn dịch, giữ cho cơ thể khỏe mạnh và mạnh mẽ. Hãy thử bài tập thở bụng để xem những lợi ích thu được là gì nhé.
Nghe nhạc
Nghe các bài hát ưa thích có thể giải phóng các hợp chất hóa học tạo ra cảm xúc tích cực trong não bộ và khiến bạn trở nên hăng hái hơn.
Một nghiên cứu thực hiện năm 2011 cho thấy khi người ta nghe thứ âm nhạc có thể khiến họ “nổi da gà” trong 15 phút, thì theo nhà khoa học Virginia Hughes, bộ não sẽ được bơm đầy dopamine, một hợp chất trong não bộ có liên quan đến cảm giác thoải mái và cảm giác được biết ơn. Những giai điệu ưa thích của bạn còn kích hoạt các hợp chất tạo cảm xúc tích cực khác như serotonin và oxytocin.
Một số nghiên cứu các tài xế hay mơ ngủ cũng phát hiện ra rằng âm nhạc – đặc biệt là nhạc lớn (đây chính là tác dụng của các loại tai nghe!) – có thể giúp mọi người duy trì tỉnh táo, mặc dù hiệu quả có thể không kéo dài cho lắm. Và một danh sách bài hát nhất định có thể sẽ tốt hơn các bài ngẫu nhiên, một đánh giá năm 2004 cho biết: “Thể loại nhạc càng nhiều thì càng có tác dụng kích thích.”
Nhai kẹo cao su
Giữ cho bộ hàm của bạn hoạt động không ngơi nghỉ dường như cũng có tác dụng duy trì tỉnh táo. Một số nghiên cứu đã đưa ra giả thuyết rằng nhai kẹo cao su có thể là một cách hay để giảm sự buồn ngủ vào ban ngày. Nguyên nhân rất có thể là do hành động nhai giúp tăng cường tuần hoàn và kích hoạt một số vùng nhất định trên não bộ.
Những nghiên cứu gần đây cũng chỉ ra rằng nhai kẹo cao su có thể giúp người ta tập trung vào bài kiểm tra, giảm lo lắng và tăng cường khả năng đọc hiểu. Nhưng hãy nhớ khi nhai đừng tạo thành tiếng gây ảnh hưởng đến đồng nghiệp xung quanh của bạn nhé.
Xem các động vật đáng yêu trên mạng
Mèo là một loài động vật lười biếng đến bất bình thường, nhưng một số người lại thấy rằng những ‘trò lố’ của đám thú có lông này không những đem lại cảm xúc tích cực, mà còn chống lại sự buồn ngủ nữa (Video các loài thú đáng yêu khác cũng có tác dụng như vậy, một nghiên cứu năm 2012 cho biết.)
Trong một nghiên cứu ra mắt tháng 6/2015 trên Live Science khảo sát 7.000 người yêu thích video về mèo, những người tham gia đã nói rằng xem video về mèo trên internet giúp họ có thêm năng lượng, nâng cao cảm xúc tích cực và giảm thiểu cảm xúc tiêu cực.
Những người hâm mộ video về mèo cho rằng “sau khi xem video, họ cảm thấy sự kiệt quệ qua đi và năng lượng lại tràn trề trở lại”. Tuy nhiên, cần chú ý rằng nghiên cứu này không đánh giá được liệu các video thực sự có tác dụng, hay chỉ là những người tham gia cảm thấy chúng như thế.
Sự gia tăng oxytocin, một chất truyền dẫn thần kinh giúp nâng cao cảm giác tin tưởng và cảm xúc, và sự suy giảm của cortisol, một hoạt chất khác trong não bộ có liên quan đến căng thẳng, là những hệ quả của sự tương tác cá nhân giữa con người với động vật. Như vậy rất có thể những ảnh hưởng tương tự cũng diễn ra khi chúng ta xem video các loài vật đáng yêu. Tuy nhiên, các nhà khoa học sẽ cần nghiên cứu thêm để biết chính xác điều gì đang diễn ra.
Nếu tất cả đều không có tác dụng, hãy ngủ một chút
Một giấc ngủ ngắn không quá dài trong khoảng từ 5-25 phút trước khi bạn đi ngủ từ 6 đến 7 tiếng là một cách tuyệt vời để sạc lại năng lượng.
Nếu ngủ nhiều, những tác dụng tiêu cực của “quán tính giấc ngủ” sẽ xuất hiện, khiến bạn cảm thấy uể oải sau khi thức dậy. Những giấc ngủ dài hơn – tầm khoảng 1 tiếng, đôi khi cũng có tác dụng, miễn là bạn có dư dả thời gian để vượt qua sự uể oải của “quán tính giấc ngủ” kia.
Một nghiên cứu năm 2008 đã phát hiện ra một giấc ngủ trưa có tác dụng tốt hơn việc kéo dài giấc ngủ đêm hay uống cà phê để vượt qua cơn buồn ngủ vào ban ngày. Các nghiên cứu khác cho thấy giấc ngủ cải thiện khả năng học tập, trí nhớ và khả năng sáng tạo, và thậm chí những giấc ngủ ngắn chỉ 6 phút cũng giúp người ta tiếp thu thông tin tốt hơn nếu so sánh với khi họ không ngủ chút nào. “Trái với chất caffein, những giấc ngủ cải thiện không chỉ sự tỉnh táo và tập trung, mà còn củng cố trí nhớ”, các nhà nghiên cứu thuộc Đại học California-San Diego cho biết.
Theo Business Insider
Quốc Hùng
