Đức Mẹ Maria, mẹ của Chúa chúng ta, chiếm một vị trí phức tạp trong thế giới ngày nay. Trong một số truyền thống Kitô giáo, đặc biệt là Công giáo La Mã, bà được tôn vinh vượt quá những gì Kinh Thánh ủng hộ.
Những người Tin Lành, phản ứng lại sự tôn vinh thái quá đó, thường đi quá xa theo hướng ngược lại – khẳng định vai trò của bà nhưng hiếm khi đề cập đến đức tin và lòng can đảm đáng ngưỡng mộ mà bà đã thể hiện. Văn hóa thế tục và văn hóa đại chúng càng làm giảm giá trị của bà, biến bà thành một vật trang trí theo mùa, một biểu tượng tình cảm, hoặc một hình tượng cách điệu bị tước bỏ ý nghĩa thần học.
Nhưng Kinh Thánh cho chúng ta một bức chân dung phong phú hơn nhiều. Đức Mẹ Maria không phải là một bức tượng nhỏ yếu ớt trong cảnh Chúa giáng sinh; bà là một người phụ nữ trẻ thực sự, được thức tỉnh trước ánh sáng và trách nhiệm to lớn của sự mặc khải thiêng liêng.
Đức Mẹ Maria không xứng đáng được tôn kính thái quá cũng không nên bị bỏ quên một cách hời hợt. Mẹ xứng đáng được suy ngẫm kỹ lưỡng, bởi vì trong cuộc đời Mẹ, chúng ta thấy cách Thiên Chúa uốn nắn các tôi tớ của Ngài qua những điều huyền nhiệm, những sự gián đoạn và đức tin khiêm nhường.
Từ tấm gương của bà, bảy chân lý vượt thời gian nổi lên, tiếp tục vang vọng một cách rõ ràng và mạnh mẽ đối với Giáo hội ngày nay.
1. Ý định của Chúa có thể gây xáo trộn, nhưng sự đầu phục là phản ứng đúng đắn.
Mary bước vào cuộc đời với kỳ vọng sẽ đi theo con đường bình thường của bất kỳ thiếu nữ Do Thái nào: đính hôn, kết hôn, lập gia đình ở Nazareth và sống cuộc sống yên bình nơi làng quê. Nhưng ơn gọi của cô không cho phép sự bình thường đó. Từ khoảnh khắc thiên thần Gabriel hiện ra, tương lai của cô đã bị cuốn vào một hướng đi thiêng liêng, đảo lộn mọi kỳ vọng. Cô sẽ thụ thai trước hôn nhân, bởi Chúa Thánh Thần, khi còn trinh, và cô cũng sẽ sống dưới bóng đen của điều mà người ta cho là tai tiếng. Cuộc sống mà cô từng tưởng tượng đã hoàn toàn tan biến, nhưng phó thác cho Chúa là câu trả lời đúng đắn.
Tuy nhiên, những biến cố mà bà trải qua không dừng lại ở đó. Thay vì sinh con trong vòng tay gia đình, bà đã đến Bêlem và sinh Con trai mình trong một chuồng gia súc bẩn thỉu, hôi hám. Thay vì an cư lạc nghiệp, bà đã phải chạy trốn đến Ai Cập như một người tị nạn. Thay vì một cuộc sống bình thường và tương đối yên tĩnh, bà mang trên mình gánh nặng to lớn của sứ mệnh tiên tri. Đức Mẹ Maria phải từ bỏ hy vọng làm mẹ của mình để phục vụ những mục đích cao cả hơn của Chúa. Tại đồi Calvary, bà phải đối mặt với nỗi đau của người mẹ vượt quá ngôn ngữ và không thể diễn tả bằng lời. Tuy nhiên, bà không hề hay biết, nỗi đau của Đức Mẹ Maria lại nằm ở chính trung tâm của sự cứu chuộc thế giới.
Không khó để hình dung rằng, đôi khi, bà hẳn đã khao khát sự giản dị của cuộc sống thường nhật. Tuy nhiên, phụng sự Chúa thường đòi hỏi sự hy sinh lớn lao, và Đức Mẹ đã gánh chịu điều đó với lòng tin tưởng thầm lặng và vững vàng.
2. Chúa thường chọn người trẻ để hoàn thành những việc mà người già cho là không thể.
Mary rất có thể là một thiếu nữ, trẻ tuổi, thiếu kinh nghiệm và vẫn đang hình thành nhận thức về thế giới. Thế nhưng, Chúa đã đặt lên vai cô một sứ mệnh cổ xưa như chính sự sáng tạo và lời hứa vĩ đại được đưa ra sau khi loài người sa ngã. Cô sẽ sinh ra Đấng Mê-si, Con của Đấng Tối Cao. Theo tiêu chuẩn của thế gian, cô chắc chắn không có những phẩm chất cần thiết, không phải tuổi tác, không phải ảnh hưởng, không phải sự đào tạo, không phải địa vị. Nhưng cô có một điều hiếm có hơn nhiều: một trái tim sẵn sàng tin tưởng Chúa chỉ đơn giản vì Ngài đã phán.
Câu chuyện của bà nhắc nhở chúng ta rằng sự trưởng thành về mặt tâm linh không nhất thiết được đo bằng tuổi tác mà bằng sự đáp ứng với Chúa. Kinh Thánh đầy rẫy những ví dụ như vậy. Chúa đã gọi Samuel khi cậu còn là một cậu bé, đang ngủ gần hòm giao ước; Eli, một người già dặn kinh nghiệm, hầu như không thể nhận ra giọng nói mà cậu bé Samuel đang nghe rõ ràng đến thế. David là một thanh niên chăn cừu bị bỏ qua khi Chúa xức dầu cho ông làm vua, ngay cả khi các anh trai của ông bị bỏ qua. Josiah chỉ mới 8 tuổi khi bắt đầu trị vì ở Giuđa, nhưng tấm lòng của ông hướng về Chúa trọn vẹn hơn nhiều vị vua trước ông — những vị vua đã có hàng chục năm kinh nghiệm.
Tuổi tác không tự nhiên tạo nên trí tuệ tâm linh, và tuổi trẻ cũng không phải lúc nào cũng loại trừ khả năng đó.
Đức Mẹ Maria đón nhận lời loan báo của thiên thần không phải với thái độ hoài nghi chai lì, như những người từng trải qua nhiều thăng trầm trong cuộc sống thường hay mắc phải. Thay vào đó, Đức Mẹ Maria đáp lại với lòng tin tưởng cởi mở của một người mà trái tim chưa từng nghi ngờ quyền năng và những điều khả thi nơi Thiên Chúa.
3. Việc quy phục Chúa có thể dẫn đến những hiểu lầm và nghi ngờ suốt đời.
Ngay từ khi thiên thần Gabriel hiện ra, Mary đã hiểu cái giá mà sự vâng lời có thể phải trả. Một trinh nữ đã đính hôn nhưng chưa kết hôn, lại mang thai: tin tức như vậy chắc chắn sẽ gây ra những lời xì xào, những cái nhìn nghi ngờ và những cuộc trò chuyện nhỏ nhẹ sau cánh cửa đóng kín. Cô biết điều đó.
Thiên thần không hứa hẹn cho bà một con đường dễ dàng; ngài chỉ đơn giản tuyên bố ý muốn của Chúa. Tuy nhiên, Đức Mẹ Maria, với tấm lòng trong sáng và lòng sùng kính mẫu mực, đã chấp nhận lời kêu gọi thiêng liêng, về cơ bản nói rằng: “Vâng, lạy Chúa, bất cứ điều gì Chúa phán, con sẽ làm” (Luca 1:38). Bà hoàn toàn nhận thức được rằng danh tiếng của bà có thể sẽ không bao giờ được phục hồi trong mắt những người xung quanh.
Nhưng Thiên đường biết sự thật, và bà đã gánh vác gánh nặng này một cách tự nguyện. Dĩ nhiên, chính Thiên Chúa đã minh oan cho Đức Mẹ Maria qua lời loan báo của thiên thần, giấc mơ của Thánh Giuse, lời chúc phúc tràn đầy Thánh Linh của bà Elizabeth, lời tiên tri của Si-mê-ôn, và chính sự diễn tiến của công cuộc cứu chuộc. Tuy nhiên, giữa tất cả những lời bàn tán, Đức Mẹ Maria vẫn phải kiên trì giữ vững điều bà biết là sự thật, và rằng giá trị của bà không được quyết định bởi những kẻ chuyên đưa ra những lời đồn đoán. Giá trị, tầm quan trọng của bà được quyết định bởi chính Thiên Chúa, Đấng đã chọn bà, kêu gọi bà, ban sức mạnh cho bà và tôn vinh bà.
Cuộc đời của Mary dạy cho chúng ta một sự thật đáng suy ngẫm: sự vâng lời có thể khiến chúng ta mất đi danh tiếng, nhưng nó không bao giờ khiến chúng ta mất đi giá trị bản thân.
4. Chúa trao phó những mầu nhiệm vĩ đại nhất của Ngài cho những ai sẵn lòng sống cùng với chúng.
Đức Mẹ Maria mang trong mình những mầu nhiệm mà không ai khác trên trần gian chia sẻ — sự nhập thể lớn lên trong lòng bà, những lời tiên tri được nói về Con trai bà, những nghịch lý bà chứng kiến trong thời thơ ấu của Ngài. Hai lần, Lu-ca kể rằng bà “suy ngẫm những điều ấy trong lòng” (Lu-ca 2:19), nắm giữ những chân lý bà chưa thể giải thích, những lời hứa bà chưa thể tìm ra, và những mặc khải bà chưa thể hiểu thấu. Chúa không yêu cầu Đức Mẹ Maria hiểu mọi điều; Ngài yêu cầu bà mang mọi điều với đức tin cho đến khi Ngài mặc khải thêm. William Cowper đã viết rất hay:
“Đức Chúa Trời hành động theo cách bí ẩn
để thực hiện những điều kỳ diệu của Ngài;
Ngài đặt dấu chân mình trên biển cả,
và cưỡi trên cơn bão.”
Kinh Thánh đầy rẫy những ví dụ về điều này. Áp-ra-ham đã sống hàng chục năm với lời hứa của Chúa về một người con trai trước khi kế hoạch của Ngài đơm hoa kết trái với sự ra đời của I-sác. Giô-sép mang ý nghĩa của những giấc mơ của mình xuyên suốt những hành lang tăm tối của kiếp nô lệ và ngục tù cho đến khi Chúa đưa ông lên ngôi vua Ai Cập. Đa-ni-ên nhận được những khải tượng huyền bí đến nỗi ông được bảo phải niêm phong chúng lại cho một thời điểm trong tương lai. Ngay cả các sứ đồ cũng sống trong sự không chắc chắn cho đến khi sự phục sinh soi sáng những điều mà Chúa Kitô đã dạy họ từ lâu.
Một câu chuyện có thật đã minh họa điều này một cách tuyệt vời. Corrie ten Boom, bị giam cầm trong trại tập trung Ravensbrück trong thời kỳ Holocaust, đã phải đối mặt với những nỗi kinh hoàng mà trí óc con người khó có thể dung hòa với đức tin. Tuy nhiên, bà vẫn giữ vững một câu nói nhẹ nhàng mà cha bà từng nói với bà khi còn nhỏ: “Corrie, khi con đi tàu, cha không đưa vé cho con cho đến ngay trước khi con lên tàu. Chúa cũng làm như vậy. Ngài ban cho chúng ta những gì chúng ta cần khi chúng ta cần.”
Đức Mẹ Maria cũng sống trong sự tin tưởng tương tự. Bà không đòi hỏi câu trả lời. Bà không phản đối sự khó hiểu trong đường lối của Chúa. Bà mang trong mình điều bí ẩn cho đến khi ánh sáng soi rọi. Cuộc đời bà nhắc nhở chúng ta rằng những công việc sâu xa nhất của Chúa thường chỉ được hiểu khi nhìn lại, và đôi khi chỉ sau khi chúng ta bước vào cõi vĩnh hằng.
5. Chúa tôn vinh những người thờ phượng Ngài trước khi họ nhận được mọi câu trả lời.
Bài ca Magnificat của Đức Mẹ Maria là một trong những lời ca ngợi Thiên Chúa tuyệt vời nhất trong Kinh Thánh, nhưng điều khiến nó trở nên đáng chú ý là thời điểm Mẹ chọn để hát bài ca này. Mẹ đã ca ngợi Chúa trước khi Chúa Kitô giáng sinh, trước khi các lời tiên tri được ứng nghiệm, trước khi danh tiếng của Mẹ được phục hồi, và trước khi Mẹ hiểu được con đường đau khổ đang chờ đợi mình phía trước. Sự thờ phượng của Mẹ không xuất phát từ hoàn cảnh, mà từ niềm tin tưởng vào lòng tốt của Thiên Chúa. Mẹ đã ca ngợi Ngài khi tương lai vẫn còn mờ mịt, tin tưởng rằng Thiên Chúa, Đấng đã phán, cũng sẽ hoàn thành Lời Ngài.
Mary có thể thờ phượng như vậy vì bà hiểu Kinh Thánh. Mặc dù bà không sở hữu những cuộn Kinh Thánh cá nhân như chúng ta ngày nay, nhưng bà đã cất giữ Lời Chúa trong lòng mình.
Đức Mẹ Maria cho chúng ta thấy rằng sự thờ phượng chân chính xuất phát từ một tấm lòng thấm nhuần Kinh Thánh – Lời Chúa. Bà đã tin tưởng Chúa đủ để ngợi khen Ngài ngay cả khi những mục đích của Ngài, về nhiều mặt, chưa được giải thích hoặc hiểu đầy đủ đối với bà.
Hơn nữa, nếu Mary sống trong thời đại của chúng ta, chắc chắn chúng ta sẽ thường xuyên thấy bà với một cuốn Kinh Thánh mở trên đùi và có mặt tại nhà thờ vào mỗi Chủ nhật.
6. Chúa thường cho phép những tôi tớ trung thành chứng kiến kế hoạch cứu chuộc đang được Ngài thực hiện.
Cuộc đời của Đức Mẹ Maria trải dài qua hai khoảnh khắc vĩ đại nhất trong lịch sử. Bà đã có mặt khi Chúa Giê-su giáng sinh – khoảnh khắc Con Thiên Chúa vĩnh hằng nhập thể làm người. Bà đã ôm ấp Đấng Cứu Thế, người mà sự giáng sinh đã được tiên tri từ nhiều thế kỷ trước. Nhưng câu chuyện của bà vẫn tiếp diễn.
Kinh Thánh cho chúng ta biết rằng Đức Mẹ Maria cũng có mặt trong phòng trên lầu sau khi Chúa Giê-su thăng thiên (Công vụ 1:14), cầu nguyện cùng các môn đệ khi họ chờ đợi Đức Thánh Linh đã được hứa ban. Mẹ đã đứng đó vào ngày Lễ Ngũ Tuần, chứng kiến sự ra đời của Giáo Hội, sự khởi đầu công việc cứu rỗi của Chúa Kitô lan rộng đến các dân tộc.
Thật tuyệt vời! Thật huy hoàng.
Ít có cuộc đời nào khép lại những công trình vĩ đại như vậy của Chúa. Từ máng cỏ ở Bêlem đến sự tuôn đổ của Thánh Linh Chúa ở Giêrusalem, Đức Mẹ Maria đã chứng kiến sự cứu chuộc diễn ra cả ở khía cạnh cá nhân và toàn cầu. Bà đã thấy Chúa Giê-su đến thế gian với tư cách là Đấng Cứu Thế, và bà cũng thấy Thánh Linh của Ngài đến thế gian để quy tụ một dân tộc cho danh Ngài — một dân tộc đến từ mọi quốc gia, bộ tộc và ngôn ngữ.
Đức Mẹ Maria nhắc nhở chúng ta rằng bước đi cùng Chúa không chỉ là vâng lời trong từng khoảnh khắc, mà còn là giữ vững lòng trung thành đủ lâu để chứng kiến công việc của Ngài phát triển và nở rộ trọn vẹn, đôi khi theo những cách vĩ đại hơn cả những gì chúng ta từng tưởng tượng.
Đức Mẹ Maria thật may mắn khi được tận mắt chứng kiến sự giáng sinh của Đấng Cứu Thế và sự ra đời của Giáo Hội. Thật kỳ diệu khi một đức tin kiên định có thể dẫn dắt chúng ta đến những nơi tuyệt vời như vậy.
7. Đức Chúa Trời chỉ bày tỏ ơn cứu rỗi của Ngài cho những người bước đi cùng Chúa Kitô.
Mẹ Maria sống với một chân lý mà không người mẹ nào khác từng biết: Con trai mà bà nuôi dưỡng, dạy dỗ và yêu thương cũng chính là Đấng Cứu Thế và Đấng Chuộc Tội cho linh hồn bà. Lời loan báo của thiên thần Gabriel đã làm rõ điều này ngay từ đầu: Con của bà sẽ được gọi là “Con của Đấng Tối Cao”, Đấng mà Vương quốc của Ngài sẽ không bao giờ chấm dứt (Luca 1:32-33). Ngay từ đầu, Mẹ Maria đã hiểu rằng đứa bé trong bụng bà không phải là một đứa trẻ bình thường. Ngài là Vua của các vua và Chúa của các chúa đã được hứa hẹn. Mẹ Maria sống trọn từng khoảnh khắc làm mẹ với nhận thức kép này: Chúa Giêsu là Con của bà, nhưng đồng thời còn hơn thế nữa. Bà đã chạm vào bàn tay tạo nên các vì sao; bà đã ôm ấp Đấng sẽ gánh lấy tội lỗi của thế giới trong vòng tay mình.
Cuộc đời của Đức Mẹ Maria nhắc nhở chúng ta rằng việc biết Chúa Kitô ở mức độ cá nhân — biết Ngài là Đấng Cứu Thế và Chúa Tể — mang lại bình an, niềm vui và sự kính sợ. Biết Ngài một cách chân thật nghĩa là nhận ra rằng Ngài không chỉ là câu trả lời cho nhu cầu của thế gian, mà còn là Đấng Cứu Thế cá nhân cho bất cứ ai tin cậy Ngài để được tha thứ tội lỗi. Đức Mẹ Maria đã trân trọng chân lý này từ khi Chúa Kitô sinh ra cho đến khi Ngài phục sinh, và gương mẫu của Mẹ kêu gọi chúng ta hãy giữ lấy Chúa Kitô với lòng sùng kính tràn đầy sự kinh ngạc, với một trái tim cúi đầu trước Ngài và nói: “Lạy Chúa và Đức Chúa Trời của con” (Giăng 20:28).
Dù nhiều thế kỷ đã trôi qua, những chân lý vĩnh cửu rút ra từ cuộc đời Đức Mẹ vẫn không hề suy giảm về tính ứng dụng. Chúng kêu gọi chúng ta tin tưởng vào Chúa khi kế hoạch của chúng ta sụp đổ, tin tưởng vào Chúa với đức tin như trẻ thơ, chịu đựng những hiểu lầm với lòng khoan dung, mang những mầu nhiệm của Chúa với sự kiên nhẫn, thờ phượng Ngài trước khi có câu trả lời, giữ vững đức tin qua những mùa thay đổi của cuộc đời, và bước đi mật thiết với Chúa Kitô là Đấng Cứu Thế và Chúa của chúng ta.
Đức Mẹ Maria không hướng chúng ta đến chính mình, mà hướng đến Thiên Chúa, Đấng làm nên những điều kỳ diệu thông qua những tấm lòng khiêm nhường và sẵn lòng.
Mong rằng tấm gương của bà sẽ dẫn dắt chúng ta nói lên, với sự chân thành và dũng khí, chính những lời bà đã nói khi bắt đầu cuộc hành trình của mình:
“Này, tôi là nữ tỳ của Chúa; nguyện xin mọi sự xảy ra cho tôi theo lời Ngài” (Lu-ca 1:38).
Tác giả: Mục sư Mark H. Creech là Giám đốc điều hành của Liên đoàn Hành động Cơ đốc giáo Bắc Carolina, Inc. Trước khi đảm nhận vị trí này, ông đã làm mục sư trong hai mươi năm, phục vụ tại năm nhà thờ thuộc hệ phái Southern Baptist khác nhau ở Bắc Carolina và một nhà thờ thuộc hệ phái Independent Baptist ở phía bắc tiểu bang New York.
